[This is a Tok Pisin translation of an original post that appeared on 9 October 2017. Thank you to the translator – it is a good public policy contribution to make such information available to a wider audience.]
Wol Benk em i nau tasol rilisim apdet bilong ekonomik prospeks bilong ol kantri insait long Ist Esia na Pasifik rijin – lukim long hia. Dispela em namba tu pat bilong wanpela tu pat pepa we i lukluk stron long dispela Wol Benk ripot.
Dispela baset – nid long soim samtin trutru
Bihain lon lukluk long sapplamentri baset, Wol Benk i ges olsem defisit em bai i nonap stap long mak bilong 2.5% bilong GDP long 2017, tasol em bai stap long 3.2%. Dispela em i stap klostu long mak we pastaim yet,IMF i bin tok defisit bai stap, klostu nambaut long 3%.
Em luk olsem pablik dinau to GDP resio bai stap aninit tasol long 35% long pinis bilong 2017.
Lukuk go pas, Wol Benk estimetim olsem defisit bai pudaun liklik igo daun long 3.1% bilong GDP insait long 2018, na bihain inkris igo antap long 3.5% insait long 2019 na 2020.
Ol ekspektim dinau tu GDP resio long kalap igo antap long 40% bilong GDP (lukim ol orenj ba long graf tamblo we het bilong em i soim olsem pesentes bilong GDP long left hen sait eksis – graf ikam long p134 bilong ripot).
Nau ino gat planti intanesinol konfidens long rot bilong PNG igo bek gen long baset seples na long yumi daunim ol lewel bilong dinau.
Taim yu lukluk long ol bifo eksperiens, dispela toktok em tru.
Em i hat tru long mekim sevings long baset bikos long ol politikol interest i stap strong insait long ol ki eria, olsem ol elektoret moni we igo long ol politisen stap long haus paliment. Long ol yia igo pinis, PNG em i feil tru long traim long mekim kamap wanpela effisien na effektiv pablik sevis. Nau yumi bai gat ol bikpela pablik dinau lewel na ol interest kosts tu bai kontinu long go antap moa.
Ol kat long baset ekspendisa long ol dispela yia igo pinis, em ol i bikpela moa den ol kat IMF na ol lain i putim long dispela kantri Gris. Na ripot em i soim olsem PNG em i nid long spendim planti moa moni long ol besik sevises long impovim bagarap retin bilong PNG insait long rijin long Humen Developmen Indeks (lukim tebol B1 C 4.1 long p67)
Igat planti moa samtin ol mas mekim long sait bilong revenu. Gutpela we long mekim revenu igo antap, em i long traim kirapim growt gen. Moa yet long ol growt polisi, ol mas nid long lukluk long apim ol takis ret or kamapim ol niupela takis.
Konklusen
Yumi nau lukim olsem wanpela moa autsait referi em i wari tu long helt bilong PNG baset..
Yumi nidim sampela strongpela marasin.
Dispela 2018 baset ol bai kamautim long dispela mun ikam, bai mas traim long rausim ol nogut tok piksa yumi woklo lukim nau. Tasol, dispela kain wok bai nidim gavaman long wok bung wantaim moa den yumi lukim long saplamenteri baset – lukim long hia. Mi stil hop olsem Charles Abel, niupela tresera na Deputi Praim Minista, bai inap long mekim wanpela mirakel na kisim Praim Minista long lukim olsem yumi nidim trupela senis long kamap, bihain long ekonomik mismenesmen bilong faifpela yia igo pinis.